آمار مقالات سلب اعتبار شده در ایران و دنیا افزایش داشته، رتبه دوم ایران بعد از چین - اخبار نجوم

به گزارش خبرنگاران، دکتر محسن شریفی در پنجاه و پنجمین اجلاس معاونین پژوهشی دانشگاه ها و روسای پژوهشگاه های سراسر کشور که امروز در دانشگاه شهید بهشتی و با حضور وزیر علوم برگزار گردید، در خصوص آمار و ارقام شرایط فراوری علم در کشور توضیحاتی ارائه کرد.

وی با بیان این که در سال های گذشته همیشه شرایط فراوری علم کشور روبه رشد بوده است، تشریح کرد: 76 هزار مقاله در اسکوپوس و 70 هزار مقاله در وب آو ساینس به ثبت رسیده است. فرایند وزارت عتف نیز همچون فرایند فراوری علم در سطح کشور بوده است. رتبه 15 و 16 را در جهان داریم که در دو پایگاه معتبر استنادی گزارش شده است. بعلاوه از نظر استنادی رتبه 16 داریم که رتبه قابل قبولی است. سهم ما از فراوری علم جهان 2.1 درصد است که روبه افزایش خواهد بود.

شریفی ادامه داد: از نظر مقالات کیفی و مقالات پر استناد سهم ما از میانگین جهان بالاتر و به مقدار 3.7 است و نشان دهنده این است که فعالیت هایی که در موضوع بهبود کیفی مقالات صورت گرفته، مثمر ثمر بوده است. از نظر مشارکت بین المللی نیز روبه رشد بودیم و در حال حاضر به 35 درصد رسیده ایم.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، یکی از برنامه ها را ورود نشریات به نمایه های بین المللی عنوان نمود و گفت: در حال حاضر 109 مجله علمی در نمایه های معتبر، نمایه شده اند. این آمار، آمار کمی است و باید با کوشش بیشتر افزایش پیدا نمایند.

شریفی با بیان این که افزایش فراوری علم، آفت هایی را هم در پی دارد گفت: در کنار رشد علمی ما آفتی به نام مقالات ریترکت شده یا مقالات سلب اعتبار شده، وجود دارد. متاسفانه خیلی از نشریات خارجی به دلایل مختلف مقالات را برمی گردانند و این حیف است که به آمار فراوری علم ما خدشه ای وارد گردد.

وی ادامه داد: آمار ما در زمینه مقالات سلب اعتبار شده، 926 مقاله در ادوار مختلف است و ما از این نظر در رتبه هفتم و هشتم جهان قرار داریم. آنالیز فرایند نشان می دهد که در سال های اخیر نه تنها در ایران که در جهان نیز این آمار افزایش داشته است.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم هشدار داد که باید در خصوص این موضوع بسیار مواظب باشیم و هشدارها و آموزش های لازم داده گردد و پژوهشگران هشیار باشند تا مقالات خوبی که دارند، به علت عدم رعایت بعضی نکات دچار این مشکل نشوند و مردود اعلام نشوند. بعلاوه مؤسساتی شکل گرفته که این ها را رصد می نمایند و گزارش می دهند.

وی عنوان نمود: وقتی ارقام مقالات ریترکت شده را به نسبت کل فراوری علم ارزیابی می کنیم، می بینیم که رتبه ما متاسفانه بیشتر است و بعد از چین رتبه دوم را در این خصوص داریم و باید بیشتر مراقب باشیم.

شریفی اقداماتی از جمله توسعه کمی و هدفمند نشریات، ارزیابی نشریات، بین المللی شدن و حمایت اقتصادی را از جمله اقدامات برای تقویت و ارتقای نشریات علمی عنوان نمود که در حال اجرا هستند و بعلاوه ایجاد کد یونیک DOR را نیز که برای مقالات منتشر شده در نشریات داخلی در نظر گرفته شده را موضوع مهمی دانست که نشریات باید از آن استفاده نمایند. 80 پایگاه نمایه مختلف بین المللی وجود دارد که نشریات باید آن ها را دریافت نمایند و پس از آن می توانند در اسکوپوس و WOS وارد شوند. بنابر این نشریات باید به آن توجه کافی داشته باشند.

وی به حمایتهای مختلف از نشریات اشاره نمود و گفت: در سال گذشته 584 میلیون تومان برای نشریات ابلاغ کردیم. بعلاوه در جشنواره ها از آن ها حمایت می کنیم و آیین نامه هزینه پردازش مقاله بر اساس دسترسی باز را تدوین کردیم تا نشریات بتوانند بخشی از هزینه های خود را از نشریات بگیرند.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم با بیان این که بخش عمده تحقیقات ما بر عهده تحصیلات تکمیلی است، گفت: بر همین اساس باید با همکاری معاونت های آموزشی و معاونت های پژوهشی، انتها نامه ها و رساله ها به سمت احتیاجهای کشور بفرایند. 17 فعالیت در حوزه معاونت آموزشی و 16 فعالیت در حوزه معاونت پژوهشی می تواند انجام گیرد و بر همین اساس آیین نامه الزامات هدفمندی انتها نامه ها تدوین شده است.

وی به بحث بسیار مهم اخلاق در پژوهش اشاره نمود و گفت: باید با اطلاع رسانی، برگزاری کارگاه ها و ... اقداماتی برای کاهش تخلفات انجام گردد. بعلاوه بعضی اقدامات حقوقی نیز باید در این زمینه انجام گردد. کتابچه منشور اخلاق ابلاغ شده است و باید به دانشجویان و اعضای هیئت علمی ابلاغ گردد. بعلاوه در خصوص نشریات فهرست سیاه و نامعتبر هم باید اطلاع رسانی های لازم انجام گردد.

شریفی، کوشش های صورت گرفته برای حذف همایش های جعلی را پیروز دانست و گفت: همایش های جعلی و صوری با کوشش هایی که صورت گرفت، تقریبا جمع شدند؛ ولی باید در دانشگاه ها بیشتر مراقب باشیم و از همایش های جعلی جلوگیری نموده و امتیازی برای آن ها در نظر نگیرند.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تقویت جایگاه واحدهای پژوهشی در نظام علم و فناوری را موضوع مهمی عنوان نمود و گفت: واحدهای پژوهشی مختلف مانند پژوهشگاه های ملی، پژوهشگاه های وابسته به دانشگاه و دستگاه های اجرایی و یا وابسته به بخش خصوصی در کشور وجود دارند و باید آیین نامه ارتقای پژوهشگاه ها را در راستای ماموریت تعریف کنیم.

وی در انتها به زمینه شبکه سازی و تقویت ارتباط با دانشگاه ها به توسعه هسته های پژوهشی اشاره نمود و گفت: باید با شناسایی قطب های علمی با رویکرد تقویت کارگروهی، تقویت دوره های پسادکترا و دستیار پژوهشی را به عنوان بخشی از نیروی مورد احتیاج پژوهشی در کنار هیئت علمی و توسعه دوره دکترای پژوهشی محور در دستور کار قرار داد.