آنالیز پشت پرده برگزاری جشنواره های متعدد فیلم کوتاه - اخبار نجوم

اعظم پویان- فهرست جشنواره ها و رویدادهای سینمایی منتشرشده از سوی سازمان سینمایی کشور نشان می دهد از تعداد 23 جشنواره و رویدادهای سینمایی کشور که سال گذشته از سازمان سینمایی مجوز گرفته اند، تعداد 17 مجوز مربوط به برگزاری جشنواره هایی با موضوع فیلم کوتاه بود. فراوری سالانه انبوه فیلم های کوتاه در سینمای ایران در شرایطی که عموماً فیلم سازان این ژانر، ناراضی اند و برگزاری این حجم از جشنواره فیلم کوتاه حکایت از بلاتکلیفی عجیب فیلم کوتاه در ایران دارد.

خروجی نامعلوم جشنواره زدگی در سینما

از یکسو به بهانه برگزاری جشنواره ها سیلی از تشویق جوانان و علاقه مندان برای ساخت فیلم کوتاه وجود دارد و از سوی دیگر چون فیلم کوتاه ساختار مالی ندارد، بیشتر فیلم های کوتاهی که ساخته می گردد بعد از نمایش در چند جشنواره، دیگر به درد نمی خورد و تمام هزینه هایی که برای آن شده است، دود می گردد و به هوا می رود.

اگر نگاهی به اسامی جشنواره های برگزارشده سال گذشته در حوزه فیلم کوتاه بیاندازیم فقط تعداد 8 جشنواره به صورت خصوصی برگزارشده است و 9 جشنواره دیگر مربوط به نهادهای مختلفی است که خدا می داند هزینه برگزاری جشنواره شان را از کدام بودجه و منبعی تأمین می گردد.

جشنواره زدگی در کشورما که مدت هاست مورد نقد اهالی سینما قرارگرفته است، هیچ خروجی تعیینی هم ندارد و مسئله پول شویی ها را به ذهن می آورد. سودای جشنواره زدگی در میان مدیران سینمایی که تنها به فکر پروپیمان شدن بیلان های کاری شان هستند و کمترین اهمیتی به کیفیت گرایی در سینما می دهند یکی از دلایل اصلی رشد قارچ گونه جشنواره هاست که سینماگران کشور به طورجدی این مسئله را برای هنر هفتم مضر می دانند و خواستار برچیده شدن هرچه سریع تر بساط این گونه جشنواره های سینمایی هستند.

جدولی که توسط سازمان سینمایی کشور در انتهای سال 99 منتشرشده است، نشان می دهد از میان تعداد 23 جشنواره برگزارشده 17 جشنواره به صورت کامل یا بخشی از آن به فیلم کوتاه می پردازد.

این 17 جشنواره عبارت اند از: جشنواره اردیبهشت، جشنواره یک دقیقه ای قرنطینه، جشنواره پاک کن، جشنواره یادگار، جشنواره فیلم مقاومت، جشنواره سلفی 20، جشنواره کشف استعداد، جشنواره فیلم کوتاه تهران، جشنواره سابات، جشنواره پاسارگاد، جشنواره صنعت بیمه، جشنواره فیلم رشد، جشنواره هنر زنده است، جشنواره فیلم سبز، جشنواره تسنیم، جشنواره کلدر، جشنواره فیلم شهر

فیلم کوتاه عمدتاً محل ارائه اش جشنواره هاست

سید صادق موسوی دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران درباره فلسفه برگزاری این نوع جشنواره ها گفت: اساساً فیلم کوتاه نه در ایران که در همه دنیا مهم ترین محل عرضه و ظهور و بروزش جشنواره ها هستند. برخلاف سینمای داستانی بلند که تا پیش از کرونا بر روی پرده های عظیم سینما نمایش داده می شد و یا برخلاف فیلم های مستند که در بیشتر مواقع در شبکه های تلویزیونی بسیاری می توانست ارائه گردد، فیلم کوتاه عمدتاً محل ارائه اش جشنواره هاست.

موسوی با اشاره به اینکه جشنواره ها محل کشف استعدادهاست اظهار کرد: در این فرآیند ما با مقوله ای تحت عنوان کشف استعداد و معرفی احیاناً نیروهای جوان و خلاق سینمای کشور روبرو هستیم. لذا اکنون شاید بیش از ده هزار فستیوال در دنیا وجود دارد که عمدتاً فستیوال های فیلم های کوتاه هستند و نزدیک به یک بیستم آن فیلم های قابل قبولی ازنظر اعتبار هستند. بسیاری از جشنواره ها نوپا و اینترنتی هستند و البته نه اینکه جشنواره ضعیفی باشند بلکه به هر صورت جشنواره هایی هستند که از قدمت خیلی کمی برخوردارند و در پاره ای از موارد می بینیم که ممکن است این سوتفاهم را بوجود بیاورد که با موضوعی به نام تعدد جشنواره فیلم کوتاه روبرو هستیم.

فستیوال غیر معتبر فیلم کوتاه در دنیا زیاد است

دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران عنوان نمود: بسیاری از این فستیوال ها پول جوایز را از سازمان های صاحب جشنواره می گیرند تا تندیس و غیره را پرداخت نمایند. به طورکلی فستیوال غیر معتبر فیلم کوتاه در تمام دنیا خیلی زیاد است و این امر عجیبی نیست. در ایران هم این نوع جشنواره ها لزوماً ملی و بین المللی نیستند بلکه استان ها را هم دربر می گیرد و من شخصاً مخالفتی با تعدد چنین جشنواره هایی ندارم زیرا این جشنواره ها بهانه ای برای ملاقات هنرمندان و معرفی شدنشان است و همچنین یک رقابت پیوسته در طول سال برایشان فراهم می نماید که در خلال آن کشف استعداد هم خیلی بهتر انجام می گردد.

مهم تناسب میان آموزش و فراوری و رویدادهایی مانند این جشنواره هاست

موسوی، مدیر انجمن سینمای جوانان ایران گفت: نیمی از این جشنواره ها توسط بخش خصوصی برگزار می گردد و اگر از منظر بخش خصوصی که از خودش برای برگزاری چنین رویدادهای هنری سرمایه می گذارد، نگاه کنیم به نظرم منافاتی میان سرمایه گذاری حوزه فراوری و آموزش و رویدادهای سینمایی وجود ندارد اما اگر این ها متناسب باهم نباشند ناراحت نماینده است.

وی اضافه کرد: من فقط راجع به جشنواره تهران می گویم که در سطح کشور سالی 1700 فیلم کوتاه ایرانی به این جشنواره ارسال می گردد و فراوری دارد و درنتیجه بعید نیست تعداد جشنواره های فیلم کوتاه این قدر زیاد شده باشد. البته تعداد زیادش معتبر نیست اما خب کوشش های منطقه ای و بومی و استانی و حتی دانشجویی است. گمان نمی کنم جشنواره های متفرقه هزینه زیادی داشته باشند و ازاین رو جشنواره های معتبر و بین الملل و قدیم اند که اعتبار بیشتری صرفشان می گردد و این ها نباید زیاد باشند. اگر ابتدا از این منظر نگاه کنیم که بین آموزش و فراوری و رویدادهایی مانند این فستیوال ها تناسبی وجود دارد یا خیر و بعد راجع به این فستیوال ها صحبت کنیم منطقی تر است.

جشنواره های نوپا به سمت تخصصی شدن بروند

سید صادق موسوی دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران برای به ثمر نشستن جشنواره های متعدد پیشنهاد داد که جشنواره های نوپا به سمت تخصصی شدن بروند. وی اضافه کرد: من پیشنهاد می کنم عمده جشنواره ها به نوعی تخصصی شوند. اگر من جای دوستانی که به تازگی می خواهند جشنواره ای را تعریف نمایند بودم؛ هویت روشن، مستقل و بلامنازعی برایشان تعریف می کردم که تا همواره بتوانیم آن فستیوال را با آن نوع از فیلم ها بشناسیم برای مثال جشنواره فیلم کوتاه با موضوع آب، ایثار و غیره؛ یعنی وقتی جشنواره ها بر اساس محتوا تعریف شوند، می توانند سال های سال تعریف شوند و هویت آن فستیوال شکل بگیرد. از طرف دیگر می توان راجع به تکنیک و زمان آثار هم تفاوت هایی را بین جشنواره ها دید، برای مثال جشنواره فیلم کوتاه تهران به هر اثری تا سقف 30 دقیقه اجازه راهیابی می دهد مشروط به اینکه قبول گردد اما فستیوال های بین المللی هستند که خود را محدود نموده اند به فیلم های 100 ثانیه ای و غیره و به هرحال جشنواره براساس موضوع و قالب و زمان و محتوا و سیاست هایی که آن جشنواره تدوین کند، هویت تعیین و منحصربه فردی پیدا می نماید و رنگ و بو و طعم خاص خودش را پیدا می نماید.

وی با اشاره به اینکه جشنواره تهران نباید این کار را بکند، عنوان نمود: 38 سال از عمر جشنواره فیلم کوتاه تهران می گذرد و مهم ترین جشنواره فیلم کوتاه کشور و خاورمیانه است که هزینه هایش را وزارت ارشاد می دهد و این اشکالی ندارد که روی محتوا و زمان اصراری نداشته باشد؛ زیرا باید برای همه حوزه های فیلم کوتاه پدری و نمایندگی کند پس هر سال اولویت های موضوعی تعریف می نماید؛ اما جشنواره های نوپا می توانند از بدو آغاز سنگ بنایشان را روی امر تخصصی بگذارند و در این حالت نه فضا را برای کسی تنگ نموده و نه کسی نسبت به بروز و ظهور چنین جشنواره ای ایراد می گیرد و نهایتاً هویت بخشی می گردد.

موسوی عنوان نمود: ارسال آثار فیلم کوتاه برای بخش بین الملل براین اساس است که یک پخش نماینده واقعی که فیلم شما را می بیند در ذهن خودش و براساس مستندات خودش می گوید احیاناً فیلم فراوریشده در ایران باب میل و سیاست کدامیک از این فستیوال های خارجی است و برای آن ارسال می گردد زیرا فستیوال ها توانسته اند به مرورزمان و در طول سالها فعالیت هویت و ذائقه هنری خود را به مخاطب معرفی کند.