جنگ جهانی ویروس ها؛ خود را برای بعدی آماده کنید! - اخبار نجوم

در حدود 20سال گذشته از ابولا گرفته تا زیکا جهان با بیماری های واگیردار جدیدی روبرو شده است. به گزارش وال استریت ژورنال محققان افزایش شدید شهرنشینی، جهانی شدن و افزایش مصرف پروتئین های حیوانی از سوی انسان را از عوامل مهم گسترش اپیدمی های این چنینی می دانند؛ به همین خاطر است که حالا یک ویروس کوچک کشنده نظم جهان را برهم زده است.

جدیدترین مدل ویروس کرونا که حالا دیگر شناخته شده ترین نوع آن است علاوه بر مختل کردن زندگی روزمره مردم، بازار سهام و بورس را به هم ریخته، کسب و کار ها را به رکود و حتی ورشکستگی کشانده و سفر و گشت و گذار معمولی را هم از سبد تفریحی خانواده ها حذف نموده است. بشر در صورت تغییر ندادن سبک زندگی خود باز هم با چنین ویروس هایی روبرو خواهد شد. اما در خصوص خاص SARS-CoV-2 چه آینده ای در مقابل جهان است و چه سناریو هایی را برای این بحران می توان متصور بود؟

از زمان شیوع بیماری COVID-19 ترس ناشی از آمار بالای ابتلا و مرگ ومیر آن در جهان بر مردم مستولی شده است و مدام این سؤال را در ذهن متبادر می نماید که این ویروس چه زمانی قرار است دست از سر ما بردارد؟ و پاسخ این است:

هیچ کس از زمان قطعی انتها زنجیره پاندمی این ویروس مطمئن نیست، اما ویروس شناسان می گویند می توان از بیماری های مشابه که پیش از این تا حدی در جهان گسترش پیدا نموده بود، نظراتی را ارائه کرد. اما دانشمندان سناریو های احتمالی برای سرنوشت این ویروس را مطرح می نمایند. در این میان 3 سناریو بیشتر از همه احتمال دارد.

مهار کرونا با اقدامات سختگیرانه

زمانی که سندروم حاد تنفسی با نام اختصاری سارس در سال 2002، قاره آسیا را درگیر خود کرد، همه چیز کاملا ترسناک به نظر می رسید. میزان مرگ ومیر این بیماری به 10 درصد رسیده بود و هیچ دارویی نیز برای درمان آن وجود نداشت. (آمار مرگ ومیر ویروس کرونای فعلی در مقایسه با سارس 2.3 درصد است.)، اما در عرض چند ماه، سارس کنترل شد و در بسیاری از کشور های درگیر، با همکاری های بین المللی و اقدامات سختگیرانه بهداشت عمومی و اعمال مدل های قدیمی مانند ایزوله کردن، قرنطینه و قطع ارتباط مهار شد.

این اتفاق یک نتیجه ایده آل است. اما تفاوت اینجاست که سارس نسبت به ویروس جدید، علائم شدیدتری داشت؛ بنابراین افراد در مدت زمان بسیار کمی پس از ابتلا به بیمارستان مراجعه می کردند. به گفته استوارت وستون یک ویروس شناس در دانشگاه مریلند پیدا کردن و ایزوله کردن موارد ابتلا به ویروس کرونا سخت تر است. وستون یکی از اعضای گروه های کوچک تحقیقاتی است که نمونه هایی از ویروس کرونا را دریافت نموده و روی آن مشغول مطالعه است. وستون و سایر کارشناسان هشدار می دهند که شیوع بیماری در ایالات متحده و سایر کشور ها فراتر از مواردی است که تشخیص داده شده است؛ چراکه بسیاری از افراد با علائم خفیف نمی دانند که به این ویروس آلوده شده اند.

بدتر شدن اوضاع با ضربه به کشور های کمتر توسعه یافته

یکی از نتایج وحشتناک شیوع ابولا در سال های 2014 تا 2016 در غرب آفریقا این بود که چگونه یک بیماری اپیدمی می تواند در کشور هایی با زیرساخت های بهداشتی ضعیف گسترش یابد.

به همین دلیل است که سازمان بهداشت جهانی و سایرین در حال آماده کردن کشور های جنوب صحرای آفریقا برای مقابله با ویروس کرونا هستند؛ هرچند که تا به امروز مورد کمی از ابتلا به این ویروس در این کشور ها گزارش شده است. در مقایسه با ویروس کرونا، ابولا کمتر مسری بوده و عمدتا به وسیله مایعات بدن منتقل می شد، اما ویروس کرونا می تواند به وسیله ذرات تنفسی هنگام عطسه و سرفه روی سطوح مختلف بنشیند و منتقل گردد.

با وجود این ابولا بیش از 28 هزار نفر را آلوده کرد و باعث مرگ بیش از 11 هزار نفر شد. در برابر ویروس کرونا، ابولا کشنده تر بود و کمبود کادر و منابع درمانی، فقر، تأخیر مقامات کشوری و عدم اعتماد به دولت موجب گسترش هرچه بیشتر بیماری شد. مقامات سازمان بهداشت جهانی حالا به کشور ها هشدار داده اند تا خود را آماده نمایند. چندی پیش، اعلام شد که شیوع ویروس کرونا به بالاترین حد خود رسیده است.

مایکل رایان مدیر بهداشت اضطراری سازمان بهداشت جهانی می گوید: این یک هشدار واقعیت برای تمام کشور های روی کره زمین است: از خواب بیدار شوید، آماده شوید، این ویروس ممکن است در راه باشد و شما باید برای مقابله با آن مهیا باشید. منتظر ماندن، دلسرد شدن، در مرحله ناآگاهی بودن، واقعا این ها نباید بهانه تأخیر باشد.

تبدیل شدن کرونا به بخشی از زندگی

درواقع این همان اتفاقی است که با شیوع H1N1 در سال 2009 افتاد و آن را آنفلوآنزای خوکی نامیدند. بیماری خیلی سریع شایع شد و پایان به حدود 11 تا 21 درصد از جمعیت جهانی رسید. سازمان بهداشت جهانی مطرح کرد که این بیماری یک پاندمی (بیماری همه گیر جهانی) است و به همین دلیل موج گسترده ای ترس به مردم منتقل شد. اما معین شد که H1N1 خفیف تر از آنی بود که در ابتدا موجب ترس شده بود و با کمی آبریزش بینی و سرفه در افراد مبتلا به انتها رسید.

حالا این بیماری یک بیماری معمولی در فصول سرد به حساب می آید و به سادگی بخشی از آنفلوآنزای فصلی است که هر سال در سراسر جهان پدیدار می گردد. برآورد های اولیه در خصوص میزان مرگ ومیر برای H1N1 بسیار بالاتر از تقریبا یک دهم تا سه دهم درصد بوده که عنوان می شد، اما همچنان مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها برآورد نموده اند که H1N1 در نخستین سال ظهورش از 2009 تا 2011 در آمریکا 12 هزار و 469 نفر را به کام مرگ کشاند و موجب ابتلای 60 میلیون و 800 هزار نفر شد که از این تعداد 247 هزار و 304 در بیمارستان بستری شدند.

عنوان عدد واقعی در این رابطه کار سختی است؛ زیرا بسیاری از کسانی که به دلیل آنفلوآنزا می میرند، آزمایش نمی شوند و به این ترتیب به وضوح معین نیست که از ابتلا به H1N1 درگذشته اند یا نوع دیگری از آنفلوآنزا. اما براساس منابع و طبق گفته مرکز پیشگیری و کنترل بیماری، آنفلوآنزای فصلی در این فصل تا به امروز منجر به مرگ 18 هزار نفر در سراسر ایالات متحده شده است. به گفته اپیدمیلوژیست ها H1N1 یک بیماری موازی است؛ چراکه هرچند میزان مرگ ومیر کمتری نسبت به سارس و مرس داشته است، اما به دلیل شیوع ساده آن و نوع عفونتش کشنده تر از آنهاست. در این میان یک بیماری موازی دیگر آنفلوآنزای اسپانیایی در سال 1918 است که میزان مرگ ومیر 2.5 درصد داشت؛ بسیار نزدیک به آمار مرگ ومیر بیماری ویروس کرونا.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی را مرگبارترین ویروس آنفلوآنزای همه گیر در تاریخ بشر خوانده است؛ چراکه توانست یک سوم جمعیت جهان را دچار کند و تقریبا 50 میلیون نفر در جهان را به کام مرگ بکشاند. آنفلوآنزای اسپانیایی به پیر و جوان رحم نکرد؛ درحالی که تا اینجا به اثبات رسیده است ویروس کرونا بیشتر موجب فوت افراد سالخورده می گردد و معمولا با جوانان کاری ندارد. فلورین کرامر ویروس شناس و متخصص آنفلوآنزا تأکید می نماید که حالا جهان با سال 1918 بسیار متفاوت است.

در آن موقع وسایل تشخیصی بیماری یا آنتی بیوتیکی برای عفونت های ثانویه وجود نداشت. بیمارستان ها معمولا مرحله آخر و جایی برای مرگ بودند نه درمان. از این گذشته، در سال 1918 جهان در حال تجربه جنگ بود و بسیاری از مبتلایان سربازانی بودند که در گودال ها گیر نموده بودند. اما حالا دیگر آن موقع گذشته و خوشبختانه قرار نیست به دلیل آن کمبود ها چنان تجربه ای را داشته باشیم. در نهایت اینکه قرار است چندنفر بر اثر ویروس کرونا بمیرند بستگی به میزان شیوع، میزان آمادگی ما و میزان کشنده بودن ویروس دارد.

نکات کلیدی در انتها بازی ویروس کرونا

اگر ویروس کرونا هم مانند H1N1 همه گیر گردد، ساخت واکسن علیه آن حیاتی است. پس از شیوع سال 2009، کارشناسان حوزه بیماری های واگیردار واکسن H1N1 را ساختند که در سال های پس از آن برای مقابله با آنفلوآنزا توسط مردم دریافت می شد. این کار به ویژه به افراد کاندیدا برای ابتلا به این بیماری یاری کرد تا در موج شیوع ویروس از خود محافظت نمایند. در آینده نزدیک، دارو های ضد ویروسی ممکن است یاری نماینده باشد و آزمایشگاه های کل جهان در حال تست کردن میزان تأثیرگذاری آن برای ویروس کرونا هستند.

هیچ کس نمی داند آیا تغییر فصل روی ویروس کرونا مانند آنفلوآنزا تأثیر می گذارد یا خیر و این دقیقا برخلاف ادعای دونالد ترامپ است که گفته بود تا انتها ماه آوریل و با افزایش دمای هوا ویروس از بین می رود.

ماریا ون کرکوو متخصص بیماری های واگیردار سازمان بهداشت جهانی می گوید: ما حالا حالا ها باید درباره ویروس چیز های تازه ای یاد بگیریم. هم اکنون هیچ شاهدی وجود ندارد که به ما نشان بدهد رویکرد ویروس با تغییرات آب و هوایی عوض می گردد. باید ببینیم چه پیش می آید.

ویروس های کرونا زونوتیک هستند؛ یعنی از حیوان به انسان منتقل می شوند. کارشناسان معتقدند سارس از خفاش به گربه و سپس انسان منتقل شده است. بیماری کشنده دیگری نیز با نام سندروم حاد تنفسی خاورمیانه که از آن به نام مرس یاد می گردد در سال 2012 احتمالا از خفاش به شتر و سپس انسان منتقل شده است. اما هیچ کس مطمئن نیست که جدیدترین نوع ویروس کرونا از کدام حیوان به انسان منتقل شده است و این دقیقا همان رازی است که دانشمندان باید با کشفش از تکرار آن در آینده جلوگیری نمایند.

یکی از مظنونان اصلی موجودی در حال انقراض با نام پانگولین است که به نظر می رسد ترکیبی از مورچه خوار و گورکن است و گوشت آن به صورت غیرقانونی قاچاق می گردد.

وینت مناکری ویروس شناس دانشگاه تگزاس می گوید: در زمان شیوع سارس در چین وقتی معین شد که منشأ آن حیوانی است، پیروز شدند فروش آن را در بازار های زنده فروشی حیوانات به انتها برسانند. این اتفاق مانند آب لوله کشی است، باید منشأ اصلی را پیدا کنید تا بتوانید آن را متوقف کنید.