با انواع آچار و کاربرد آن ها آشنا شوید
به گزارش اخبار نجوم، آچار، ابزاری کوچکی که همه ما حداقل یک نوع آن را در خانه هایمان دیده ایم، دارای انواع زیادی است که هر کدام برای کار مخصوصی طراحی شده است. شاید تا حالا به این فکر نکرده باشیم که چرا آچارهای مختلفی وجود دارد و چه چیزی باعث تمایز آن ها می گردد؟ اما اگر کمی دقت کنیم، خواهیم دید که انتخاب آچار مناسب، می تواند زمان و کوشش ما را به شکل چشمگیری کاهش دهد. اگر کنجکاوید بدانید چرا و چگونه باید از هر نوع آچار استفاده کرد، همراه ما باشید.

آچار تخت
آچار تخت یکی از ساده ترین و پراستفاده ترین انواع آچار است که در بیشتر جعبه ابزارهای خانگی و صنعتی یافت می گردد. این آچار با دو دهانه باز که به طور موازی طراحی شده اند، برای باز و بسته کردن پیچ ها و مهره هایی با اندازه های استاندارد استفاده می گردد. دهانه های این آچار در دو سر آن قرار دارند و معمولاً دارای سایزهای مختلفی هستند که کاربر را قادر می سازد تا بدون تغییر ابزار، پیچ ها یا مهره های مختلف را باز و بسته کند. طراحی تخت این آچار باعث می گردد که در فضاهای باز و قابل دسترس به راحتی قابل استفاده باشد، اما در مکان هایی با دسترسی محدود ممکن است عملکرد چندان مناسبی نداشته باشد.
کاربردهای آچار تخت بسیار گسترده است و از آن در تعمیرات خودرو، صنایع ساختمانی و حتی کارهای روزمره خانگی استفاده می گردد. به علت عدم چسبندگی کامل به مهره یا پیچ، گاهی اوقات خطر لغزش وجود دارد که در این موارد استفاده از آچار رینگی ترجیح داده می گردد. با این حال، قیمت مناسب و سهولت استفاده، آچار تخت را به یکی از محبوب ترین ابزارها تبدیل نموده است.
آچار رینگی
این آچار به جای دهانه باز، دارای یک حلقه بسته در هر سر خود است و معمولاً به شکل شش ضلعی یا دوازده ضلعی طراحی می گردد. این حلقه باعث می گردد که آچار به طور کامل دور مهره یا پیچ قرار بگیرد و از لغزش یا آسیب به مهره جلوگیری کند، به همین علت در کارهایی که احتیاج به دقت و فشار بالا دارند، بسیار کاربردی است.
آچارهای رینگی در اندازه های مختلف ساخته می شوند و معمولا به صورت مجموعه ای در بازار وجود دارند تا کاربران بتوانند برای انواع مختلف پیچ و مهره از آن استفاده نمایند. جنس این آچارها معمولاً از فولاد آلیاژی ساخته می گردد که استحکام بالایی دارد و در برابر فشار و خوردگی مقاوم است. بعضی مدل ها با پوشش کروم عرضه می شوند تا در برابر زنگ زدگی و خط و خش مقاومت بیشتری داشته باشند.
کاربردهای آچار رینگی بسیار گسترده است و شامل تعمیرات خودرو، کارهای صنعتی و حتی پروژه های خانگی می گردد. به علت طراحی حلقه ای، این آچار در فضاهای باریک و محدود که دسترسی سخت است، عملکرد بسیار خوبی دارد. توجه داشته باشید که برای استفاده از این آچار احتیاج است که پیچ یا مهره به طور کامل در دسترس باشد، چرا که حلقه بسته اجازه نمی دهد آچار از طرفین روی پیچ قرار گیرد.
آچار ترکیبی
این آچار ویژگی های آچار تخت و آچار رینگی را در یک ابزار ترکیب نموده است. این آچار به گونه ای طراحی شده که یک سر آن دهانه باز و تخت و سر دیگر آن حلقه بسته (رینگی) باشد. این ترکیب باعث می گردد کاربران بتوانند به راحتی از دو نوع کاربرد در یک ابزار استفاده نمایند و احتیاج به حمل چندین آچار جداگانه نداشته باشند.
سر تخت این آچار برای باز و بسته کردن پیچ ها در فضاهای باز مناسب است، در حالی که سر رینگی به علت چسبندگی کامل به پیچ یا مهره، برای کارهایی که احتیاج به دقت و فشار بیشتر دارند، طراحی شته است. کاربرد آچار ترکیبی در صنایع خودروسازی، تعمیرات مکانیکی و حتی کارهای خانگی به علت تطبیق پذیری بالا بسیار متداول است. کاربر می تواند ابتدا از سر تخت برای چرخاندن سریع پیچ یا مهره استفاده کند و سپس با استفاده از سر رینگی، کار را با دقت بیشتری به انتها برساند.
آچار آلن
آچار آلن که به نام های دیگری مانند آچار شش ضلعی نیز شناخته می گردد، در بسیاری از صنایع و فعالیت های روزمره بسیار کاربرد دارد. این آچار به شکل یک میله شش ضلعی طراحی شده و برای پیچ هایی با شیار شش ضلعی داخلی مناسب است. این ابزار اغلب در اندازه های کوچک و در قالب مجموعه ای عرضه می گردد که شامل سایزهای مختلف بوده و کاربردهای اصلی آن در مونتاژ مبلمان و وسایل خانه، تعمیرات دوچرخه و بعلاوه دستگاه های صنعتی است. علاوه بر این، در صنایع خودروسازی و هوافضا نیز برای اتصال قطعات با دقت بالا به کار می رود. یکی از مزایای آچار آلن، امکان استفاده با نیروی دست و ابزارهای یاریی مانند دسته های T یا L برای افزایش گشتاور است.
آچار فرانسه
آچار فرانسه یکی از پرکاربردترین انواع آچارهای قابل تنظیم است و توانایی باز و بسته کردن پیچ ها و مهره هایی با اندازه های مختلف را دارد. این آچار دارای یک فک ثابت و یک فک متحرک است که با چرخاندن یک پیچ تنظیم، فاصله بین دو فک تغییر می نماید. این ویژگی باعث می گردد آچار فرانسه بسیار انعطاف پذیر باشد و به عنوان جایگزینی برای مجموعه ای از آچارهای سایز ثابت عمل کند.
آچار فرانسه معمولاً از فولاد مقاوم ساخته می گردد و فک های آن به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند فشار زیادی را تحمل نمایند. در بعضی از مدل ها، فک ها دارای علامت هایی هستند که اندازه پیچ یا مهره را نشان می دهند و به شما یاری می نمایند تا تنظیم دقیقی انجام دهید.
کاربردهای آچار فرانسه بسیار گسترده است و از تعمیرات خانگی و لوله کشی گرفته تا صنایع خودروسازی و ساختمان سازی به کار می رود. این آچار به خصوص در مواقعی که دسترسی به ابزارهای متعدد ممکن نیست، بسیار مفید است. با این حال، برای پیچ ها و مهره هایی که احتیاج به گشتاور دقیق دارند، ممکن است به علت احتمال لغزش یا آسیب به لبه پیچ، مناسب ترین گزینه نباشد. در نتیجه، بهتر است از آچار فرانسه برای کارهای عمومی و غیرحساس استفاده گردد.
آچار جغجغه ای
آچار جغجغه ای یکی دیگر از انواع آچار است که می تواند بدون احتیاج به برداشتن آچار از روی پیچ، تنها با حرکت دست به جلو و عقب، پیچ را باز یا بسته کند. آچار جغجغه ای معمولاً با سری های قابل تعویض عرضه می گردد تا شما بتوانید باز و بسته کردن پیچ ها و مهره هایی با اندازه های مختلف از آن بهره ببرید.
آچار گشتاور (ترکمتر)
آچار گشتاور که به آن ترکمتر نیز گفته می گردد، ابزاری پیشرفته و دقیق است که برای اندازه گیری و اعمال اندازه معینی از گشتاور به پیچ ها و مهره ها طراحی شده است. این آچار در صنایعی که اتصال قطعات باید با دقت بسیار بالا انجام گردد، مانند خودروسازی، هوافضا و صنایع نظامی، به کار می رود.
طراحی آچار گشتاور به گونه ای است که کاربر می تواند اندازه گشتاور مورد نظر را تنظیم کند و هنگامی که این اندازه به پیچ اعمال شد، آچار با یک کلیک یا صدا کاربر را آگاه می نماید. انواع مختلفی از این آچار وجود دارد، از جمله مکانیکی، دیجیتالی و هیدرولیکی. آچارهای دیجیتال معمولاً دارای صفحه نمایش هستند که دقت و کارایی بیشتری دارند.
آچار بوکس
آچار بوکس یک ابزار کارآمد و چندمنظوره است که به همراه سری های مختلف (بوکس ها) عرضه و برای باز و بسته کردن پیچ ها و مهره های مختلف استفاده می گردد. این آچار دارای یک دسته اصلی و سری های قابل تعویض است که به علت طراحی شش ضلعی یا دوازده ضلعی خود، به طور کامل دور پیچ یا مهره قرار می گیرند و از لغزش جلوگیری می نمایند.
یکی از مزایای اصلی آچار بوکس، توانایی کار در فضاهای محدود و دسترسی های سخت است. با اتصال بوکس های مناسب، کاربر می تواند پیچ های با اندازه های مختلف را به راحتی باز یا بسته کند. این آچار اغلب در تعمیرات خودرو، صنایع سنگین و حتی پروژه های خانگی استفاده می گردد.
آچار ضربه ای
آچار ضربه ای یکی از ابزارهای تخصصی است که با استفاده از نیروی ضربه، پیچ ها و مهره های بسیار سفت یا زنگ زده را باز و بسته می نماید. این آچار دارای مکانیزمی است که نیروی مکانیکی یا پنوماتیک را به ضربه های سریع و متوالی تبدیل می نماید. این عملکرد باعث می گردد آچار ضربه ای نیروی کافی برای باز کردن پیچ هایی که با ابزارهای معمولی قابل باز کردن نیستند، فراهم کند.
این آچار در دو نوع دستی و برقی (یا بادی) موجود است. مدل های دستی معمولاً به صورت چکش خور طراحی می شوند، به این معنا که با ضربه چکش بر روی انتهای آچار، نیروی گشتاور به پیچ منتقل می گردد. در مقابل، مدل های برقی و بادی مجهز به موتور هستند و نیروی ضربه را به صورت اتوماتیک فراوری می نمایند. آچارهای ضربه ای برقی به علت کارایی و سهولت استفاده، در بسیاری از تعمیرگاه های خودرو و صنایع سنگین محبوبیت دارند.
آچار چرخ دنده
آچار چرخ دنده یکی دیگر از ابزارهای خاص است که در کارهای دقیق و حرفه ای به کار می رود. این آچار دارای یک سر رینگی با مکانیزم چرخ دنده ای داخلی است که عملکردی مشابه آچار جغجغه ای دارد، اما طراحی جمع وجورتری دارد. وجود مکانیزم چرخ دنده ای در سر آچار امکان چرخاندن پیچ ها را بدون احتیاج به برداشتن آچار از روی آن فراهم می نماید. از کاربردهای آچار چرخ دنده می توان به تعمیرات خودرو، کار با دستگاه های الکترونیکی و صنایع اشاره نمود.
آچار پنوماتیک
آچار پنوماتیک یکی از ابزارهای قدرتمند و حرفه ای است که با استفاده از نیروی هوای فشرده کار می نماید. این آچار عمدتاً در صنایع سنگین، تعمیرگاه های خودرو و کارگاه های صنعتی به کار می رود و توانایی باز و بسته کردن پیچ ها و مهره ها را با سرعت و گشتاور بسیار بالا فراهم می نماید. آچار پنوماتیک معمولاً به یک کمپرسور هوا متصل می گردد که نیروی لازم را برای عملکرد آن تأمین می نماید.
این ابزار دارای طراحی ارگونومیک است و در مدل های مختلف با قابلیت تنظیم گشتاور عرضه می گردد. بعضی از مدل های پیشرفته تر، مجهز به مکانیزم جغجغه ای داخلی هستند که امکان استفاده آسان در فضاهای محدود را فراهم می نماید. جنس آچار پنوماتیک معمولاً از مواد سبک و مقاوم مانند آلیاژ آلومینیوم ساخته می گردد تا در برابر فشار و ضربه مقاوم باشد و وزن آن برای کاربر سنگین نباشد.
آچار شلاقی
آچار شلاقی یا آچار لوله ای سنگین کار، ابزاری تخصصی برای باز و بسته کردن لوله ها و اتصالات بزرگ و سنگین است. این آچار مخصوص مشاغل صنعتی و لوله کشی طراحی شده و به علت طراحی خاصش، توانایی اعمال گشتاور بالا بر لوله های فلزی یا پلاستیکی را دارد. آچار شلاقی از دو فک تشکیل شده است: یکی ثابت و دیگری متحرک. فک ها دارای دندانه های مقاوم هستند که باعث ایجاد چسبندگی قوی به سطح لوله می شوند و از لغزش جلوگیری می نمایند.
این آچار معمولاً از فولاد یا چدن باکیفیت ساخته می گردد و دسته آن طول بلندی دارد که امکان اعمال نیروی بیشتر را فراهم می نماید. بعضی از مدل های آچار شلاقی به مکانیزم تنظیم سریع مجهز هستند، به طوری که کاربر می تواند اندازه دهانه را با سرعت تغییر دهد.
کاربردهای آچار شلاقی بیشتر در صنایع نفت و گاز، لوله کشی های ساختمانی و تاسیساتی است. به علت قدرت بالای این ابزار، استفاده نادرست از آن می تواند به سطح لوله آسیب بزند یا حتی موجب له شدن لوله های نازک تر گردد. بنابراین، هنگام کار با آچار شلاقی باید دقت کرد که نیروی مناسب به لوله وارد گردد.
در جدول زیر کاربرد هر آچار را به تفکیک مشاهده می کنیم.
نام آچار | کاربرد دقیق |
آچار تخت | باز و بسته کردن پیچ ها و مهره های شش ضلعی با اندازه معین، به ویژه در فضاهای محدود |
آچار رینگی | باز و بسته کردن پیچ ها و مهره ها با گشتاور بیشتر و بدون لغزش، مناسب برای اتصالات محکم تر |
آچار فرانسه | باز و بسته کردن پیچ ها و مهره ها با اندازه های مختلف به علت قابلیت تنظیم فک متحرک |
آچار جغجغه ای | باز و بسته کردن پیچ ها در فضاهای محدود با امکان چرخش مداوم بدون برداشتن آچار از روی پیچ |
آچار گشتاور (ترکمتر) | اعمال گشتاور دقیق به پیچ ها و مهره ها، جلوگیری از شل شدن یا سفت شدن بیش ازحد اتصالات |
آچار بوکس | باز و بسته کردن پیچ ها و مهره ها با دسترسی کامل به دور پیچ و بدون خطر آسیب به لبه های آن |
آچار ضربه ای | باز و بسته کردن پیچ های زنگ زده یا بسیار سفت با استفاده از نیروی ضربه ای متوالی |
آچار چرخ دنده | باز و بسته کردن پیچ ها با حرکت سریع و مداوم در فضاهای محدود، مشابه آچار جغجغه ای |
آچار پنوماتیک | باز و بسته کردن پیچ ها و مهره های بزرگ با سرعت و گشتاور بسیار بالا به یاری هوای فشرده |
آچار شلاقی | چرخاندن لوله ها یا اتصالات سنگین با نیروی زیاد و بدون لغزش، مناسب برای لوله های صنعتی |