فیلم مرد عنکبوتی 2؛ برترین فیلم ابرقهرمانی تاریخ - اخبار نجوم

برای درک بهتر این ویژگی بهتر است دو صحنه را آنالیز کنیم: صحنه ای که این ویژگی را داراست و صحنه ای که فاقد این ویژگی ست.

صحنه اول، نقطه اوج فیلم مرد عنکبوتی 1 است. در این صحنه گرین گابلین (Green Goblin) مری جین (دختری که مرد عنکبوتی عاشقش است) را در یک دست و کابینی را که حاوی تعداد زیادی کودک است در دست دیگر نگه داشته است. گرین گابلین مرد عنکبوتی را مجبور می نماید بین مری جین و کابین بچه ها یکی را برای نجات دادن انتخاب کند.

فیلم زمینه سازی خوبی برای این صحنه انجام می دهد، طوری که مخاطب واقعاً باورش می گردد که مرد عنکبوتی باید ارزش های خود را زیرپا بگذارد و یک انتخاب واقعی انجام دهد، چون انتخاب او به معنای واقعی کلمه مساله مرگ و زندگی ست. اما مشکل اینجاست: گرین گابلین همه را رها می نماید و مرد عنکبوتی هم همه را نجات می دهد.

فیلم صحنه ای را زمینه سازی می نماید که در آن مرد عنکبوتی باید انتخابی سخت انجام دهد و در پی آن یک یا چند انسان را قربانی کند، اما در ادامه تقلب می نماید. مخاطب هم حس می نماید سرش کلاه گذاشته شده، چون به او قولی داده شد، اما قولی که به آن وفا نشد.

صحنه دوم، صحنه نبرد در قطار در مرد عنکبوتی 2 است، صحنه ای که از این اشکال رنج نمی برد. در این صحنه، دکتر اختاپوس قطاری را از مسیر اصلی اش خارج نموده و قطار با سرعت زیاد، بدون این که امیدی به کاهش سرعتش باشد، در حال حرکت به انتهای ریل است. در این صحنه، مرد عنکبوتی نهایت زورش را به کار می گیرد تا قطار را متوقف کند و در دقیقه نود پیروز به انجام این کار می گردد. اما از فشار ناشی از زوری که زده، بیهوش می گردد و تمام مسافرین قطار صورتش را می بینند.

مرد عنکبوتی پیروز می گردد عمل قهرمانانه انجام دهد، اما در ازای آن هویت مخفی اش لو می رود.

این صحنه چه ویژگی ای دارد که صحنه اول از آن بی بهره بود؟ جواب: تاوان فداکاری کردن.

در این صحنه، ریمی نشان می دهد قهرمان بازی عواقب دارد و بدین ترتیب به روح و فلسفه آن نزدیک تر می گردد. برای همین است که این فیلم جایگاهی والا میان فیلم های ابرقهرمانی دارد. شاید دیگر هیچ فیلم ابرقهرمانی ای ساخته نگردد که بتواند مثل مرد عنکبوتی 2 درون مایه تاوان فداکاری کردن قهرمان را به شکلی عمقی به مخاطب نشان دهد. این درون مایه بارها در طول فیلم تکرار می گردد.

در یک قسمت، مرد عنکبوتی دو کودک را که به وسط خیابان دویده و چیزی نمانده کامیونی زیرشان کند، نجات می دهد، اما به خاطر این کار، پیتزا را برای چندمین بار دیر به مشتری تحویل می دهد (او پیک موتوری رستوران است) و صاحب کارش او را به خاطر تاخیرات متعدد اخراج می نماید.

در قسمتی دیگر، او در راه رفتن به نمایشی ست که مری جین در آن بازی می نماید، اما وسط راه مجبور می گردد چند دزد مسلح را متوقف کند. به خاطر این کار، سر موقع به نمایش مری جین نمی رسد و به خاطر این اتفاق رابطه ش با مری جین (که پیش از این در شرایط مطلوبی قرار نداشت) شکرآب می گردد.

در طول فیلم، ما مشاهده می کنیم که مرد عنکبوتی چه تاوان سنگینی بابت فداکاری هایش پرداخت می نماید: معشوقه اش را از دست می دهد، برترین دوستش از او متنفر می گردد، پول پرداخت اجاره خانه ندارد، دائماً از کار اخراج می گردد، از درس و دانشگاه عقب می افتد و نمی تواند در پرداخت رهن به عمه اش یاری کند، چون خودش آه در بساط ندارد.

تمام این مسائل با یک تصمیم ساده حل می شوند: پیتر باید نقابش را دربیاورد و هویتش را به عنوان مرد عنکبوتی فراموش کند.

این کاری ست که در پرده دوم انجام می دهد. او کاستوم مرد عنکبوتی را به سطل آشغال می اندازد و به عنوان یک شهروند عادی به زندگی اش ادامه می دهد.

در نتیجه این تصمیم، رابطه اش با مری جین بهتر می گردد و نمرات بالاتری در دانشگاه می گیرد، اما با وجود چشیدن طعم زندگی ساده و لذت های ناشی از آن، در نهایت تصمیم می گیرد دوباره به زندگی فداکارانه پیشین خود برگردد.

علت اصلی خوب بودن مرد عنکبوتی 2 این است که می خواهد پیامی واقعی و مهم را منتقل کند و این کار را به نحو احسن انجام می دهد. فیلم های سری انتقام جویان (The Avengers) و لیگ عدالت (Justice League) جنبه تفریح صرف دارند. اگر بخواهیم کمی سخت گیر باشیم، این فیلم ها روح ندارند، چون هدفشان سرگرم کردن است و بس.

اما هدف مرد عنکبوتی 2 صرفاً سرگرم کردن مخاطب نیست. پشت دیالوگ عالی، طنز به جا و ذات مفرح فیلم، لایه ای عمیق تر نهفته است. ریمی سعی دارد با این فیلم کاری انجام دهد که فیلمسازان دیگر انگیزه انجامش را ندارند. او می خواهد با این فیلم درسی به مخاطب یاد بدهد. آن درس چیست؟ به صحبت های عمه می (Aunt May) در فیلم توجه کنید:

عمه می: من اعتقاد دارم درون همه ما قهرمانی وجود داره که ما رو به صداقت و راستگویی سوق می ده، به ما قدرت می ده و ما رو شریف نگه می داره… حتی با وجود این که بعضی وقتا باید ثابت قدم باشیم و چیزیو که بیشتر از هر چیز دیگه ای طالبشیم رها کنیم. حتی رویاهامونو.

مرد عنکبوتی 2 شاید تنها فیلمی نباشد که این فلسفه در آن به کار گرفته شده، ولی از همه فیلم های دیگر زیباتر آن را به تصویر می کشد. در این فیلم مرد عنکبوتی تمام چیزهایی را که برایش عزیز بود فدا می نماید تا وظایفش را به عنوان یک قهرمان انجام دهد. او دلش نمی خواهد این کار را انجام دهد، ولی می داند کار درست این است. (قدرت زیاد مسئولیت زیاد به همراه می آورد.)

فکر می کنم کمیک های اصلی نیز بر پایه همین فلسفه نوشته شده بودند: این که هیچ گاه نباید ارزش هایتان را زیر پا بگذارید؛ این که باید انسانی سخاوتمند و وظیفه شناس باشید و راجع به موقعیت انسان در جهان خوش بین باشید. وقتی یک آدم معمولی مثل پیتر پارکر می تواند چنین شجاعتی از خود به خرج دهد، پس ما هم می توانیم.

شاید عده ای اعتقاد داشته باشند که چنین تصویرسازی خوش بینانه ای از یک انسان عادی نشانه ای از واقعیت گریزی (Escapism) است. بله، این اعتقاد تا حد زیادی درست است، اما این تصویرسازی نمونه ای از واقعیت گریزی در برترین حالتش است.

بعضی از فیلم های مارول بازیگرهای سطح بالاتری دارند؛ بعضی از فیلم های دی سی جلوه های ویژه بهتری دارند. اما وقتی پای انتقال روح کمیک های اصلی در میان باشد، هیچ فیلمی به گرد پای فیلم مرد عنکبوتی 2 نمی رسد.

پ