داستان افسانه ای شهر گوردین در ترکیه - اخبار نجوم

در روستای Yassıhöyük حدود 100 کیلومتری جنوب غرب آنکارا، منطقه گوردین (Gordion) واقع شده است که در گذشته مرکز بزرگ سلسله فریگایی بوده است. با اینکه نام این مکان با داستان گره گوردین (Gordian Knot) ارتباط دارد، اما تاریخ و قدمت آن به زمان خیلی دورتری برمی شود. حفاری های اطراف این منطقه نشان می دهد که در اوایل عصر برنز (2500 سال پیش از میلاد) شکل گرفته است؛ در حالی که یک قبر کشف شده در گورستان فریگایی، نشان دهنده حضور هیتی ها در مراحل بعدی در این محل بوده است.

محققان معتقدند فریگایی ها، ملت دریا بودند که در حدود 1200 پیش از میلاد در یک سری از تجاوزات، آسیای صغیر را اشغال کردند. در منابع آشوری به دست آمده از حدود 1100 پیش از میلاد، به آن ها موشکی (Mushki) یا موشر (Mosher) گفته می شد و نوشته شده است که آن ها در هر دو طرف رودخانه کیزیلرماک در آناتولی مستقر بودند و از همان جا شروع به تهدید همسایگان شرقی خود می کردند.

در منابع یونانی، افسانه کشف سلسله فریگا به این صورت آمده است که کشاورزی به نام گوردیوس به شدت مشغول شخم زدن زمین خود بود که ناگهان تعدادی پرنده روی گاو او می نشینند. برای اینکه منظور پرندگان از این کار را بفهمد، برای مشورت با یک پیشگو راهی شهری در همان حوالی می شود. در طول راه با زنی زیبا برخورد می کند که به او می گوید حضور پرندگان نشانه ای از سرنوشت شاهانه او دارد و به او پیشنهاد ازدواج می دهد. گوردیوس یک راست به معبد می رود و بلافاصله به مقام پادشاهی می رسد زیرا به مردم شهر وحی شده بود اولین نفری که به معبد قدم بگذارد را به عنوان پادشاه انتخاب کنند. گوردیوس ارابه خود را در معبد می گذارد، یک یوغ به محور آن وصل می کند که نواری بلند با گره های تزیینی به آن آویزان بود و همین موضوع او را گره گوردین معروف می کند. این گره های تزیینی هیچ انتهایی نداشت و امکان نداشت کسی بتواند با آن رقابت کند. طبق این افسانه هر کس در این کار به موفقیت می رسید، حاکم آسیای صغیر می شد.

معروف ترین فرمانروای فریگایی، پادشاه میداس، پسر گودیوس بود که طبق اساطیر یونان، هر چیزی را لمس می کرد به طلا تبدیل می شد. با این حال این سلسله دوام نیاورد و در فواصل سال های 700 و 670 پیش از میلاد نابود شدند و سپس امپراتوری لیدی ها روی کار آمد. در سال 546 پیش از میلاد سلسله هخامنشی ایران، لیدی ها را شکست دادند و سکونتگاه جدیدی در گوردین بنا کردند. در سال 400 پیش از میلاد این شهر بر اثر زلزله تخریب شد و وقتی اسکندر کبیر در سال 334 پیش از میلاد به این منطقه رسید، گوردین در حدواندازه یک روستا شده بود.

گاری گوردیوس همچنان در کنار معبد (روی تپه گوردین) بسته شده بود و به اسکندر گفتند برای اینکه اثر ماورایی گره گوردین از بین برود، باید آن را با شمشیرش به دو نیم کند؛ اما او در عوض میخ متصل به میله گاری را جدا و آخرین گره را باز کرد. در هر صورت، اسکندر به ادامه فتوحات خود در آسیای صغیر ادامه داد و افسانه گره گوردین به واقعیت مبدل شد.

تا سال 1953 که باستان شناسان اقدام به حفاری در این منطقه کردند، رودخانه ساکاریا، یک لایه رسوب با ضخامت چندین متر روی بقایای شهر پایینی گوردین آورده بود. تا سال 1963، 169 ظرف برنزی و 175 سنجاق سینه برنزی از این محل کشف شد. با این حال هیچ اثری از گنجینه فریگای افسانه ای ترکیه نبود.

دروازه شهر

باستان شناسان طی کاوش در شهر بالایی گوردین، دروازه باعظمت شهر متعلق به قرن هشتم پیش از میلاد را کشف کردند. این دروازه تاریخی که ارتفاعی بیشتر از 9 متر داشت، سندی حاکی از ابهت و پیچیدگی معماری سنگی فریگاها بود. از کشفیات دیگر در این منطقه می توان به پایه های سنگی یک قصر اشاره کرد که دیوارهای آجر گلی را مهار می کرد. دروازه دومی نیز کشف شد که قدمت آن به زمان ایرانی ها برمی گشت.

میداس تامولوس

اولین جاذبه ای که هر جهانگرد در سفر به گوردین باید ببیند، میداس تامولوس (Midas Tumulus) است. این مکان که اصطلاحاً مقبره میداس گفته می شود، در قرن هفتم پیش از میلاد ساخته شد که 53 متر ارتفاع و 250 متر قطر دارد و بزرگ ترین در نوع خود در آناتولی به شمار میرود.

در سمت جنوب غربی، یک راستا 70 متری به سمت اتاق تدفین وجود دارد که در 39 متری زیر قله تپه قرار گرفته است. این اتاق زیر انبوهی از بلوک های آهکی مدفون شده بود و در سال 1957، دیوارهای ساخته شده از تیرهای چوبی و سقف شیروانی کاملاً سالم آن کشف شد. هنگامی که باستان شناسان وارد این آرامگاه شدند، اسکلت دست نخورده یک مرد تقریبا 60 ساله را پیدا کردند که لباس هایش با سنجاق سینه های برنزی بسته شده بود (درمجموع، 175 شئ برنزی از این محل تدفین به دست آمد). اطراف جسد، میزهایی قرار داشت که روی آن ها مملو از هدایای کنده کاری شده بود.

مقبره های دیگر

مقبره های کوچکتری در همان نزدیکی نیز وجود داشت که قدمت آن ها به 725 تا 550 پیش از میلاد برمی گشت. آرامگاه معروف به مقبره کودک، در جنوبی ترین بخش موزه شامل گنجینه های خاصی نظیر مبلمان چوبی، نقش برجسته هایی با عاج فیل و حکاکی بود.

موزه گوردین

موزه کوچک گوردین روبه روی مقبره میداس واقع شده است و آثار کشف شده از این منطقه مانند مجسمه های برنزی، جواهرات شیشه ای و مجموعه زیادی سکه را به نمایش می گذارد که می توانید در تور ترکیه شاهد آن ها باشید.