مردی که رکوردار ساخت منبرهای چوبی است، وقتی چوب هم گره زده می گردد
به گزارش اخبار نجوم، خبرنگاران، گروه استان ها- مژگان قادری دانشمند: هنر گره چینی، هنری آمیخته با چوب و شیشه های رنگی بوده که در زمان صفویه برای ساخت درهای خانه کاربرد بسیاری داشته است.
این روزها بیشتر استادکاران این رشته هنری فوت نموده اند و انتظار می رود آن ها که باقی مانده اند حمایت شوند تا این هنر احیا گردد.
مرد 54 ساله گزارش ما که عاشق استکان قهوه خانه ای خود است چایی نیمه داغش را سر می کشد و با مکثی کوتاه پاسخ به سوالات مان را آغاز می نماید؛ آدم را یاد سنت های گذشته می اندازد، استاد حرفه گره چینی بوده و از 42 سال پیش که وارد این حرفه شده نزد پدر خود شاگردی نموده است.
این گزارش قصه مردی است که از 12 سالگی به هنر علاقه داشته و به گفته خودش همواره به دنبال پیدا کردن یک تکه چوب برای خلق اثر هنری می گشته تا اینکه پایش به حرفه گره چینی باز می گردد و هم اکنون تنها استادکار این حرفه در همدان به حساب می آید.
امیر برق زدگان متولد سال 1340، ساکن همدان و فرزند مرحوم استاد صفدر برق زدگان از هنرمندان صنایع دستی گره چینی کشور است که به گفته پسرش 50 سال در هنر گره چینی خلق اثر کرد.
امیر برق زدگان نخستین روزهای مشغول شدنش به کار را خوب به خاطر دارد، باکمی تمرکز و مرور آن روزها گفت: من همراه پدرم هرروز به محل کارش می رفتم و به دست های پدرم که در لابه لای تکه چوب های بی احساس به دنبال خلق اثر زنده می گشت نگاه می کردم، پدرم از علاقه من به کار خودش خبر داشت و من را به شاگردی قبول نموده بود.
از 12 سالگی کنار پدرم شاگردی می کردم
برق زدگان بابیان اینکه تا آنجا که یادم می آید از 12 سالگی کنار پدرم شاگردی می کردم تا اینکه بزرگ تر شدم و به خاطر عشق و علاقه ای که به این کار داشتم فرزند این کار شدم، گفت: از 12 سالگی افتخار شاگرد نجاری را داشتم و پدرم استاد من بود.
وی با تاسف از مرگ پدر هنرمندش یاد می نماید که اربعین سال جاری ملاقات حق را لبیک گفته است و ادامه داد: پدر و اجدادم از همان ابتدا نجار بودند و با مشاهده هنر و ظرافت کار آنان علاقه مند به این کار شدم.
برق زدگان با تاکید بر اینکه مشوق اصلی کار در هنر به خصوص گره چینی عشق است زیراکسی که عاشق حرفه و هنر نباشد نمی تواند این کار را دنبال کند، اضافه نمود: درگذشته در همه خانه ها حداقل اثری از گره چینی وجود داشت ولی اکنون با تغییر کاربری و تبدیل خانه ها به آپارتمان ها نه تنها منازل ما تغییر بلکه هویتمان نیز دگرگون شد.
برق زدگان با بیان اینکه ساخت گره چینی برای عرضه در بازار و فروش در صورتی معنا دارد که جایی برای عرضه آن وجود داشته باشد، اضافه نمود: متأسفانه به دلیل آشنایی کم مردم با این رشته و نبود کاربرد مناسب این حرفه در زندگی روزمره، بازاری به معنای سایر تولیدات صنایع دستی برای گره چینی وجود ندارد.
این هنر زنده است و نفس می کشد
سوال کردم چرا باوجود نداشتن بازار کار این حرفه را دنبال می کنی که او گفت: من جانم را فدای هنرم میکنم چراکه این هنر زنده است و نفس می کشد و چرا باید آن را رها کرد.
گرانی چوب، مقرون به صرفه نبودن کار، تجاری شدن هنر، ماشینی بودن مصالح ساختمانی، نبود استادان زبردست، نبود حمایت از سوی سازمان ها و حتی از یاد رفتن این هنر قدیمی همه آن مواردی بود که برق زدگان را بیشتر از همه متاثر می کرد.
برق زدگان بابیان اینکه دلیل منسوخ شدن این هنر، ماشینی شدن زندگی های این دوره و زمانه است، ادامه داد: در زمان کار گره چینی چنان لذت و شوق وصف ناپذیری به من دست می دهد که دلم می خواهد شوق و لذتم را با همگان تقسیم کنم.
وی که غبار گذر زمان روی چهره و موهای سفیدش خودنمایی می نماید به بخش مهمی از فعالیت های خود در این چند سال اشاره و بابیان اینکه هنرم معطوف به انجام کارهای مذهبی بوده است، گفت: تا به امروز پیروز به ساخت محراب های مختلفی برای مساجد استان همدان شده ام.
برق زدگان که با ساخت 91 منبر رکورددار ساخت منبرهای چوبی با هنرنمایی های گره چینی است، ادامه داد: نجاری مانند درختی است که منبت کاری، گره چینی، معماری و غیره شاخه های این درخت تنومند هستند.
برای ساخت درب چوبی آستان امام زاده عبدالله شب بیداری ها کشیده ام
این هنرمند بابیان اینکه گره چینی درب چوبی آستان امامزاده عبدالله (ع) شهر همدان با بهره گیری از گره (ده تند) نیز از فعالیت های بنده بوده است، ادامه داد: برای ساخت درب چوبی آستان امام زاده عبدالله همدان شب بیداری ها کشیده ام.
برق زدگان قلمی که پشت گوش خود داشت را برداشت و گفت: اگر به جای فلز از چوب در ساخت درب آستان امامزاده یحیی(ع) شهر همدان استفاده شده بود باعث می شد که هنر دست سازنده آن به فراموشی سپرده نگردد.
وی تاکید نمود: امامزاده مأمن مومنان پاک دلی است که ساعت ها را در این مکان مذهبی به راز و احتیاج با پروردگار خود مشغول اند و دستانشان با چوب هایی که بامهارت به هم گره خورده اند اخت شده است.
وی چوب های استفاده شده در این هنر را از درخت چنار معرفی کرد و اضافه نمود: درخت چنار به دلیل مقاومت بالایی که دارد برای این کار بسیار مقاوم است و پس ازآن درخت گردو نیز از چوب های مناسب این حرفه است.
راضی نگه داشتن هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی برای مسؤولان کار سختی نیست
برق زدگان در ادامه بابیان اینکه هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی کم توقع ترین اقشار اجتماعی هستند و راضی نگه داشتن آن ها برای مسؤولان کار سختی نیست، گفت: به گوش مسوولان برسانید که اگر قرار است صنعت گردشگری رونق پیدا کند اول باید از صنایع دستی حمایت گردد گرچه قبل از حمایت مسئولان از ما، آن ها به کار و هنر ما احتیاج دارند.
مرد هنرمند گزارش ما اعتقاد داشت به آنچه می خواسته رسیده و حالا وقت آن رسیده که این هنر به مردم معرفی گردد.
وی بابیان اینکه هنر گره چینی هرگز فراموش نمی گردد چراکه این هنر زنده است و روح دارد و خودش را معرفی می نماید، گفت: اگر قرار باشد کسی بیدار گردد آن مردم هستند که باید سنت های فراموش شده را بازسازی نمایند.
این هنرمند عرصه صنایع دستی استان همدان بابیان اینکه غیاث الدین جمشیدها و استاد قمی ها به این کار مشغول بوده اند پس ارزش این هنر کم نیست، ادامه داد: این هنریک تناسب الهی است که خودش خریدارش را جذب می نماید، هرچند که بازار فروش خوبی ندارد.
نشان ملی از سازمان یونسکو دارم اما حمایت نشدم
برق زدگان هم چنین درباره کارهایش و اینکه چقدر این کاردیده شده است، گفت: من مهر ملی یا همان نشان ملی یونسکو و چندین لوح و تقدیرنامه دارم و در بسیاری از نمایشگاه های داخلی و خارجی شرکت نموده ام و از سوی سازمان میراث فرهنگی نشان و تقدیرنامه های بسیاری دریافت نموده ام اما چه فایده که تا به امروز از هیچ سازمان یا موسسه ای برای توسعه کارم حمایت اقتصادی نشده ام.
صحبت هایم که با این هنرمند به انتها رسید از روی جایگاه بلند شدم و چرخی در کارگاه کوچکش زدم و از او خواستم برای دریافت عکسهای گزارش با من همکاری کند.برق زدگان کنار چند اثری که در دست ساخت داشت رفت و با صدایی آرام گفت عکس هایت را طوری تهیه کن که هنر زیبایی خود را نشان دهد.
کارم که تمام شد وسایلم را جمع کردم و در خوش وبشی کوتاه از اینکه در ابتدایی ترین ساعات صبح پذیرای حضورم بود از استاد برق زدگان تشکر کردم و راهی محل کارم شدم. در راه آنچه در ذهنم می گذشت حرفهای این استاد حرفه صنایع دستی کشورم بود که بارها بر زبان آورد که حتی جان خود را فدای هنرش می نماید و این درحالی بود که درک این جمله برایم آسان نبود.
منبع: خبرگزاری مهر